NTH - Tình trạng bạo lực học đường đang diễn ra phổ biến và cần được xử lý một cách nghiêm túc và hiệu quả. Nhà trường và gia đình cần cùng nhau làm việc để tạo ra một môi trường học tập an toàn và lành mạnh cho các em học sinh.
 |
| Hình minh hoạ |
Mới đây, cử tri TP.HCM kiến nghị Bộ GD-ĐT và các cấp chính quyền, các cơ quan chức năng, nhà trường cần có những giải pháp, biện pháp xử lý đối với vấn nạn bạo lực học đường, tránh những rủi ro gây ra hậu quả nặng nề cho học sinh (HS), gia đình và cộng đồng.
Trả lời bằng văn bản, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn dẫn ra một loạt các văn bản đã ban hành liên quan đến nội dung này như: để phòng ngừa và đẩy lùi tình trạng bạo lực học đường, Bộ GD-ĐT đã và đang thực hiện các giải pháp sau: quy định về môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng, chống bạo lực học đường; tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình "Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống và khơi dậy khát vọng cống hiến cho thanh niên, thiếu niên, nhi đồng giai đoạn 2021 - 2030", Đề án "Xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học giai đoạn 2018 - 2025"; đồng thời ban hành các thông tư, chương trình, kế hoạch theo từng giai đoạn, từng năm để hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện các văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong toàn ngành giáo dục.
Bộ cũng đã xây dựng các tài liệu hướng dẫn và sổ tay để phòng chống bạo lực học đường và xâm hại tình dục, tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Ngô Thị Minh nhận thấy rằng công tác tư vấn tâm lý và công tác xã hội tại trường phổ thông vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Nhiều địa phương chưa quan tâm đến công việc này và hoạt động chưa hiệu quả.
Như vậy, nhà trường sẽ là nơi chịu trách nhiệm chính?
Phòng tư vấn tâm lý của nhà trường có thể là một cách để ngăn chặn và đối phó với bạo lực học đường, nhưng không nên là tất cả phương án của ngành giáo dục, theo chuyên gia và học sinh.
Từng là nạn nhân của bạo lực học đường ở trường lẫn không gian mạng, H.Đ (ngụ Q.7, TP.HCM) cho rằng thầy cô luôn là những người cuối cùng biết tin khi bạo lực học đường xảy ra. "Vì thế, gia đình phải tham gia giáo dục con biết cách ngăn chặn và đối phó với bắt nạt. Và trong phạm vi trường học, nếu xảy ra bạo lực, trước nhất phải tách nạn nhân ra khỏi thủ phạm bằng cách xếp lớp khác nhau, để tránh tăng thêm xích mích giữa 2 nhóm", Đ. nêu quan điểm.
Tương tự, B.H (ngụ Q.10, TP.HCM) cho biết cũng từng bị cả lớp cô lập những năm THCS. Theo H., bạo lực học đường ở thời điểm hiện tại nghiêng về tinh thần hơn thể chất, và rất khó để tìm được bằng chứng HS đang bị bạo lực tinh thần nếu không có sự hợp tác từ nhiều bên. Vì thế, HS thường rất khó để khiến giáo viên, phụ huynh tin tưởng và giải quyết. "Để ngăn chặn nạn bạo lực học đường, nhà trường có thể lắp camera an ninh hay tổ chức các buổi tập huấn về chủ đề này", H. gợi ý.
Huỳnh Lê Như An, lớp 12A11 Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai (TP.HCM) từng chứng kiến bạn cùng lớp bị bạo lực tinh thần, nhìn nhận nguyên nhân dẫn đến bắt nạt phần lớn do bất đồng quan điểm, mà bản chất của bất đồng là HS chưa đủ nhận thức và khả năng chấp nhận, tôn trọng sự khác biệt giữa người với người, như hoàn cảnh gia đình, sở thích, năng lực cá nhân... "Vì thế, hoạt động cần thiết để ngăn chặn bạo lực học đường là giáo dục tư tưởng "khác biệt là bình thường" cho HS ngay từ lớp 1, cũng như có phương án kỷ luật và xử lý hiệu quả ở những khối lớp cao hơn", An đề xuất.
Theo Nguyễn Thị Thủy Nghi (HS lớp 12A4 Trường THPT Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu), bạo lực học đường đang ngày càng tăng cao vì GV không còn được phép phê bình hay xử phạt HS để răn dạy như trước, dẫn đến việc HS không còn sợ thầy cô, thậm chí xem mình là "trung tâm vũ trụ". Thứ hai, bạo lực học đường hiện nay thường đi đôi với bạo lực không gian mạng như đe dọa, chửi bới trên mạng xã hội, nơi mà GV không đủ khả năng xử lý.
Để phòng chống bạo lực học đường, Nghi kiến nghị nhà trường nên có thêm những tiết học về sự nhân bản, cũng như hướng dẫn HS cách bảo vệ bản thân khi gặp tình huống bạo lực.
Tuy nhiên, Để đối phó với bạo lực học đường và đảm bảo môi trường học tập an toàn, lành mạnh cho học sinh, cần kết hợp nhiều giải pháp khác nhau. Phòng tư vấn tâm lý là một phương án hữu hiệu, nhưng nó không thể đảm bảo mọi vấn đề trong giáo dục.
Cần có sự phối hợp của nhiều bộ, ngành và tổ chức quốc tế để triển khai các hội thảo tập huấn, xây dựng các mô hình tư vấn học đường, hướng dẫn sử dụng mạng xã hội an toàn cho học sinh, cung cấp tài liệu tuyên truyền cho gia đình học sinh về ứng xử văn hóa và phòng chống bạo lực học đường, đồng thời xây dựng sổ tay hướng dẫn tư vấn tâm lý và sổ tay thực hành công tác xã hội tại trường học.
Ngoài ra, cần lồng ghép tích hợp các nội dung về giáo dục pháp luật, kiến thức, kỹ năng sống vào các môn học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 trong các môn học và hoạt động giáo dục. Tóm lại, để đảm bảo môi trường học tập an toàn, lành mạnh cho học sinh, cần áp dụng nhiều giải pháp khác nhau và phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị, tổ chức trong việc triển khai các giải pháp này.
Gia đình có phải là nơi "dung túng" cho những hành vi bạo lực?
Thực tế ai cũng biết được rằng gia đình đóng vai trò rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách và giáo dục của trẻ. Gia đình cần phải trang bị cho trẻ những giá trị và kỹ năng cần thiết để giải quyết các vấn đề một cách hòa bình và không bạo lực.
Nếu phát hiện hành vi bạo lực học đường của con em mình, gia đình cần phải hỗ trợ và giúp đỡ con em mình để họ có thể hiểu được hậu quả của hành vi đó và hướng tới sửa đổi và cải thiện hành vi của mình.
Ngoài ra, gia đình cũng cần tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia và nhà trường để giải quyết vấn đề bạo lực học đường của con em mình một cách toàn diện và hiệu quả.
Nếu cha mẹ biết con mình đang bị bạo lực học đường?
Nếu cha mẹ biết con mình đang bị bạo lực học đường, chúng ta cần hành động để giúp đỡ con mình. Dưới đây là một số hành động mà cha mẹ có thể thực hiện:
1. Tạo ra một không gian thoải mái và an toàn để con trò chuyện về vấn đề của mình. Cha mẹ cần lắng nghe và cung cấp sự hỗ trợ tâm lý cho con.
2. Hỗ trợ con trong việc xây dựng mối quan hệ xã hội tích cực với các bạn bè và đồng trang lứa của con. Nếu con bị bắt nạt, cha mẹ có thể hỗ trợ con thông qua việc đưa ra lời khuyên, tư vấn hoặc kết nối con với các nhân viên trường học.
3. Cung cấp cho con các kỹ năng giải quyết xung đột và quản lý cảm xúc. Việc giúp con phát triển các kỹ năng này sẽ giúp con tự tin và có thể đối phó tốt hơn với bạo lực học đường.
4. Tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia như tâm lý học, tư vấn gia hoặc nhà trường. Họ có thể cung cấp cho cha mẹ và con những lời khuyên và phương pháp giải quyết vấn đề hiệu quả.
5. Nếu tình hình trở nên nghiêm trọng, cha mẹ cần thông báo cho nhà trường để nhận được sự hỗ trợ và hướng dẫn cụ thể trong việc giải quyết vấn đề.
6. Không nên lên án hay đổ lỗi cho con vì đã trở thành nạn nhân của bạo lực học đường. Cha mẹ cần truyền tải cho con thông điệp rằng con không phải là người có lỗi và sẽ được giúp đỡ.
Quan trọng là cha mẹ cần đối xử với con một cách cởi mở và không phán xét, để giúp con tự tin và thoải mái khi chia sẻ về vấn đề của mình.
Tham khảo
Bộ Giáo dục và Đào tạo. (2019). Báo cáo tình hình học đường Việt Nam năm 2018-2019. Hà Nội: Nhà xuất bản giáo dục.
Nguyễn, L. T., Phạm, T. H., & Đặng, T. N. (2018). Tình trạng bạo lực học đường và một số yếu tố liên quan tại trường phổ thông ở Hà Nội. Tạp chí Y học thực hành, 114(8), 71-77.
Bạo lực học đường: Bộ GD-ĐT có vô số văn bản và rất nhiều hội thảo (thanhnien.vn)
