Theo các chuyên gia tâm lý học, người cầu toàn (Tiếng Anh: Perfectionist) là những người có xu hướng muốn hoàn thành công việc của mình một cách hoàn hảo, chi tiết và tỉ mỉ, thường là vượt qua những tiêu chuẩn thông thường. Tuy nhiên, điều này có thể dẫn đến một sự căng thẳng về mặt tâm lý khi họ không thể hoàn thành công việc của mình một cách hoàn hảo như mong đợi.
Cầu toàn thực ra là gì?
Trong quá trình làm việc của mình, tôi đã gặp nhiều người có tính cầu toàn khá cao. Tôi thấy rằng họ thường rất tỉ mỉ và chú ý đến chi tiết nhỏ, và có xu hướng muốn hoàn thiện mọi thứ đến mức hoàn hảo nhất có thể. Tuy nhiên, cầu toàn cũng có thể trở thành một vấn đề nếu nó làm giảm hiệu suất làm việc của người đó hoặc tác động tiêu cực đến sức khỏe tinh thần của họ.
Tôi có một khách hàng của tôi trong lĩnh vực tư vấn đầu tư tài chính. Khách hàng này rất quan tâm đến các chi tiết nhỏ nhất trong các giao dịch đầu tư của mình và luôn muốn đảm bảo rằng tất cả các yếu tố được tính toán chính xác và không có sai sót. Điều này khiến cho quá trình làm việc của tôi với khách hàng này trở nên rất khó khăn. Tôi cần phải dành nhiều thời gian để giải thích và cung cấp cho anh này các thông tin chi tiết, thậm chí là những thông tin mà tôi cũng không chắc chắn liệu có ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của khách hàng hay không. Thỉnh thoảng, anh này còn yêu cầu tôi cung cấp thêm nhiều số liệu và thông tin để làm rõ những điều mà ông ta quan tâm.
Tuy nhiên, dù cho sự cầu toàn của anh này có thể gây ra một số khó khăn trong quá trình làm việc, nhưng tôi vẫn đánh giá cao tính cầu toàn của anh ta. Với những khách hàng đầu tư tài chính, những chi tiết nhỏ có thể là quan trọng để đảm bảo lợi ích của họ trong dài hạn. Do đó, tôi luôn cố gắng cung cấp cho anh ta tất cả những thông tin và chi tiết cần thiết để anh ta có thể đưa ra quyết định đầu tư chính xác và hợp lý.
Thực ra thì việc cầu toàn không đồng nghĩa với bệnh tật hoặc rối loạn tâm lý. Tuy nhiên, khi mức độ cầu toàn trở nên quá mức, có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe tâm lý, bao gồm lo âu, trầm cảm và căng thẳng. Do đó, nếu bạn hoặc ai đó trong gia đình của bạn có những dấu hiệu của cầu toàn quá mức và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày, nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý học hoặc bác sĩ chuyên khoa tâm lý để có giải pháp và điều trị phù hợp.
Những dấu hiệu của "người cầu toàn"
Qua kinh nghiệm làm việc và hoạt động chuyên môn của tôi. Có một số dấu hiệu cho thấy một người có thể bị "cầu toàn". Dưới đây là một số dấu hiệu mà tôi có thể gợi ý:
- Luôn luôn tìm kiếm sự hoàn hảo: Người "cầu toàn" thường có xu hướng tìm kiếm sự hoàn hảo và khó chấp nhận sự sai sót.
- Tốn nhiều thời gian vào các chi tiết: Họ thường tốn nhiều thời gian và năng lượng vào việc xử lý các chi tiết và thường không muốn để lại bất kỳ chi tiết nào chưa được kiểm tra kỹ.
- Điều khiển tất cả các hoạt động: Người "cầu toàn" thường muốn kiểm soát tất cả các hoạt động và chi tiết của một dự án hay công việc, thay vì tin tưởng vào những người khác để thực hiện các nhiệm vụ cụ thể.
- Lo lắng về những hậu quả tiêu cực: Họ thường lo lắng về những hậu quả tiêu cực của các sai sót, thậm chí là những hậu quả nhỏ nhất, và có thể mất nhiều thời gian và năng lượng để giải quyết các tình huống tiêu cực này.
Nếu bạn thấy mình có những dấu hiệu này, bạn có thể đang bị "cầu toàn". Tuy nhiên, việc trở nên cầu toàn không phải lúc nào cũng là xấu, nếu bạn biết cách kiểm soát và sử dụng đúng chỗ. Nếu bạn nghĩ rằng cầu toàn của bạn đang gây khó khăn trong công việc hoặc cuộc sống hàng ngày, bạn có thể tham khảo các tài liệu tự giúp, tìm kiếm lời khuyên từ người thân hoặc tìm sự giúp đỡ từ chuyên gia tâm lý.
Giải pháp ứng phó với "người cầu toàn" khi làm việc chung
- Hiểu rõ yêu cầu và mong muốn của người cầu toàn: Để tránh hiểu lầm hoặc đối đầu với họ, chúng ta cần hiểu rõ những gì họ đang mong muốn và tìm cách đáp ứng yêu cầu đó một cách thích hợp.
- Thống nhất kế hoạch làm việc: Trước khi bắt đầu làm việc, chúng ta nên thống nhất với người cầu toàn về kế hoạch và phương pháp làm việc để đảm bảo sự hiệu quả và tiết kiệm thời gian.
- Tránh xung đột và giải quyết mâu thuẫn: Nếu xảy ra mâu thuẫn hoặc xung đột, chúng ta cần tìm cách giải quyết với người cầu toàn một cách lịch sự và khéo léo để tránh ảnh hưởng đến mối quan hệ công việc.
- Thảo luận và đề xuất giải pháp: Nếu người cầu toàn yêu cầu quá cao hoặc không thể đáp ứng được, chúng ta nên thảo luận và đề xuất giải pháp khác để đáp ứng yêu cầu một cách thích hợp và hợp lý hơn.
Kết luận quan trọng
Từ quan điểm của tôi, người cầu toàn không phải là người bệnh hay có vấn đề gì đó đáng lo ngại. Tuy nhiên, sự cầu toàn quá đà có thể ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc và mối quan hệ giữa các cá nhân trong một nhóm làm việc. Do đó, chúng ta cần có sự hiểu biết và linh hoạt trong cách tiếp cận và làm việc với người cầu toàn, cũng như hỗ trợ họ định hướng lại cách suy nghĩ và hành động sao cho phù hợp với tình huống và môi trường làm việc. Nếu được giải quyết đúng cách, người cầu toàn có thể trở thành một nhân viên rất có giá trị và đóng góp cho sự phát triển của công ty hoặc tổ chức.
